بررسی تطبیقی ایجاب و قبول در حقوق ایران و اصول حقوق قراردادهای اروپا

تحقیق حاضر با استفاده از روش کتابخانه ای انجام یافته و مباحث آن در سه فصل کلی تنظیم یافته است: فصل اول، شامل کلیات که دربرگیرنده مباحث اراده و اجزای آن، نظریات مختلف در باب اعلام اراده و لزوم اعلام اراده می باشد. فصل دوم به تحلیل حقوقی ایجاب و آثار آن اختصاص یافته است. هم چنین این فصل مباحث تعریف ایجاب، خصوصیات ایجاب، ویژگی ها و امتیازات ایجاب، ایجاب عام، امکان رجوع از ایجاب، خسارات ناشی از عدول ایجاب و زوال ایجاب را شامل می شود. فصل سوم نیز شامل تحلیل حقوقی قبول و آثار آن که دربرگیرنده مباحثی چون تعریف قبول، ویژگی های قبول، توالی ایجاب و قبول، اعلان قبول به گوینده ایجاب، مکان انعقاد قرارداد، شکل ایجاب و قبول و زوال قبول می باشد. ضمناً در هر فصل، اصول حقوق قراردادهای اروپا نیز مورد مطالعه تطبیقی قرار گرفته است. نتایج حاصله از این تحقیق نشان می دهد، در قانون مدنی ایران و فقه امامیه حاکمیت اراده باطنی به عنوان اصل پذیرفته شده و اراده ظاهری جنبه استثنایی دارد. اصول حقوق قراردادهای اروپا اراده باطنی تعدیل یافته را به عنوان اصل مورد پذیرش قرار داده است. در سیستم های حقوقی ایران و اصول حقوق قراردادهای اروپا در مواردی که شخصیت طرفین علت عمده انعقاد عقد است، ایجاب عام برای اعلام اراده کافی نیست. در هر دو سیستم، اگر موجب زمان معینی را برای صدور قبولی تعین کرده باشد، در تمام طول این مدت حق رجوع از ایجاب را نداشته و بر پیشنهاد خود ملزم می باشد. هم چنین ایجاب متقابل در حقوق ایران بر عکس اصول حقوق قراردادهای اروپا صلاحیت برای زمینه سازی عنوان عقد را ندارد. نظریه قابل قبول درحقوق ایران درعقود مکاتبه ای، نظریه اعلان قبول است. در حالیکه اصول حقوق قراردادهای اروپا نظریه وصول را برگزیده اند. اما در مورد مکان انعقاد عقد در حقوق ایران، عقد در مکانی صورت می گیرد که قبولی در آن جا به طرف موجب اعلان می گردد. ولی این موضوع در اصول حقوق قراردادهای اروپا تابع حقوق داخلی قابل اعمال دانسته شده است.